ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ
Συμμετέχοντες εκπαιδεύτικοι:
Bιανάκη Ειρήνη
Γκίνη Αναστασία
Θεοχαρόπουλος Χρήστος
Καλώς ή κακώς, το να αγαπήσουν τα παιδιά το διάβασμα, γίνεται κυρίως μέσα από το ίδιο το διάβασμα. Και σε αυτό θα φτάσουν επειδή θα το θελήσουν τα ίδια τα παιδιά, όταν το θελήσουν, χωρίς πίεση, διαταγές ή εξαναγκασμούς, χωρίς να περιμένουν κάποιο αντάλλαγμα ή κάποια ωφέλεια. Αν είναι αρκετά τυχερά ή επίμονα, ένα από τα βιβλία με τα οποία θα έρθουν σε επαφή, θα γίνει ο ξεναγός τους στον κόσμο της αναγνωστικής απόλαυσης.
Προτού ξεκινήσουμε με τις δραστηριότητες, ας θυμόμαστε ότι:
- μια πολιτισμένη ατμόσφαιρα χαλαρότητας και ελευθερίας έκφρασης βοηθάει κάθε δραστηριότητα
- ένας σωστά διαμορφωμένος χώρος βιβλιοθήκης προβάλλει αναγνώσματα πολλών ειδών (λογοτεχνικά, γνώσεων, κόμικς, περιοδικά) με τον ελκυστικότερο δυνατό τρόπο
- περισσότερο απ' όλα φαίνεται να εξυπηρετεί τους στόχους μας το ελεύθερο εθελοντικό διάβασμα, στο οποίο ισχύουν
Tα κατά Πενάκ δικαιώματα του αναγνώστη
Ζέσταμα για διάβασμα...
Ξεκινάμε την επαφή με το αντικείμενο, μέσα από μια όμορφη κουβέντα για βιβλία που έχουμε διαβάσει στο παρελθόν... βιβλία που μας συγκίνησαν, μας συγκλόνισαν, άλλα με τα οποία γελάσαμε ή λυπηθήκαμε και κάποια που θα προτείναμε στους συμμαθητές μας με κλειστά τα μάτια.
Κάνουμε έρευνα ώστε να έχουμε μια απάντηση και μια εικόνα για τη σχέση των μαθητών μας με το διάβασμα.
π.χ. Μου αρέσει να διαβάζω./ Διαβάζω πάνω από ένα/δύο βιβλία τον μήνα
Μου αρέσουν πιο πολύ τα αστυνομικά / ρομαντικά / ιστορικά / περιπετειώδη βιβλία
Μου αρέσει να διαβάζω στο κρεβάτι / στον καναπέ / στο τραπέζι / στο πάρκο / στο μπάνιο
Διαβάζω τα Σαββατοκύριακα/ τις καθημερινές / το Καλοκαίρι, κλπ
Η παρουσίαση του βιβλίου γίνεται με διάφορους τρόπους:
- ανάγνωση ενός αυτούσιου αποσπάσματος, πραγματικά λαχταριστού
- μικρή περίληψη της υπόθεσης, αφήνοντας το τέλος κρυφό
- διατύπωση ερωτήσεων πολλαπλής επιλογής (συνήθως για βιβλία γνώσης). Υποσχόμαστε στα παιδιά ότι αν διαβάσουν το βιβλίο θα είναι σε θέση να τις απαντήσουν
ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ:
1.Ανάγνωση: Διαβάζουμε μεγαλόφωνα, ψιθυριστά ή δυνατά, με θεατρικότητα και εκφραστικότητα, πειραματιζόμενοι με το ύφος, τον ρυθμό και τον τόνο της φωνής μας. Διαβάσαμε μόνοι ή σε ζευγάρια, σε μικρές ή μεγαλύτερες ομάδες, χορωδιακά, ή κάνοντας σκυταλοδρομία (μία/δύο σειρές κειμένου ή ακόμα και μια λέξη ο καθένας).
2.Παντομίμα: Μετά την ανάγνωση, ή και παράλληλα με αυτή, ένας ή περισσότεροι μαθητές (όχι πάντως αυτός που διαβάζει), δίνουμε με παντομίμα σκηνές από το κείμενο. Χώρις ήχους ή να μιλήσουν, χρησιμοποιώντας χειρονομίες και την κατάλληλη κάθε φορά στάση σώματος, για να αποδώσουν με παραστατικότητα τα όσα συμβαίνουν.
3.Δραματοποίηση: Μετά τα παραπάνω, το επόμενο βήμα είναι η δραματοποίηση του κειμένου που έχουμε επιλέξει. Η κάθε μία ομάδα αναλαμβάνει ένα μικρό τμήμα της ιστορίας. Στη συνέχεια, οι ομάδες μπορούν μόνες τους να μοιράσουν ρόλους στα έμψυχα και τα άψυχα που συμμετέχουν στο έργο. Αφήνουμε έπειτα ένα μικρό χρονικό διάστημα στα παιδιά να προετοιμαστούν, γυρίζοντας από ομάδα σε ομάδα και λύνοντας απορίες και προβλήματα, εμψυχώνοντας, και παρεμβαίνοντας όπου χρειάζεται. Μόλις οι ομάδες είναι έτοιμες, παρουσιάζουν τη δραματοποίησή τους μπροστά σε όλη την τάξη. Εκτός από ψυχαγωγία, η δραστηριότητα αυτή δίνει στους μαθητές την ευκαιρία να συνεργαστούν και να ενισχύσουν την εκφραστικότητα αλλά και την ενσυναίσθησή τους, μπαίνοντας στη θέση των ηρώων του διηγήματος.
5.Ερωτήσεις κατανόησης / κρίσης - αναδιήγηση: ρωτάμε τι έκανε στα παιδιά εντύπωση από την ιστορία, ελέγχοντας την αντίληψη, τη μνήμη και την ικανότητά τους να εκφραστούν σωστά. Τα αφήνουμε να μας αναδιηγηθούν τα κομμάτια που επιθυμούν, και δεν τα διορθώνουμε ακόμα και όταν παρατηρούμε διαφορές σε σχέση με το κείμενο που διαβάσαμε. Αντίθετα, με διερευνητικές ερωτήσεις, ελέγχουμε τη δημιουργικότητά τους στο να καλύπτουν τα κενά που άφησε η μνήμη τους ή ο συγγραφέας.
6.Ζωγραφική: από το κείμενο που διαβάζουμε, εικονογραφούμε μια σκηνή που μας έκανε εντύπωση, ένα κεφάλαιο του βιβλίου (ειδικά αν μιλάμε για μυθιστόρημα) ή αναδιηγούμαστε με τη μορφή κόμικ τα βασικά σημεία της ιστορίας. Αποδίδουμε ζωγραφικά τους κεντρικούς χαρακτήρες, αντικείμενα που παίζουν ρόλο σημαντικό, τους χώρους όπου διαδραματίζονται τα γεγονότα, κλπ. Αναρωτιόμαστε πόσο διαφορετική θα ήταν η ιστορία αν άλλαζε το σκηνικό πίσω της.
7.Ταυτότητα λογοτεχνικού ήρωα: Εδώ, κάθε ομάδα αναλαμβάνει να αποτυπώσει με τη βοήθεια από κάποιο κείμενο, τις ταυτότητες όλων των λογοτεχνικών ηρώων που συμμετέχουν σε αυτό. Δημιουργούνται έτσι καρτέλες ηρώων που μπορεί έπειτα και να αρχειοθετηθούν. Τα στοιχεία που περιλαμβάνει η ταυτότητα είναι τα τυπικά, ενώ στη θέση της φωτογραφίας μπορεί να μπει μια ζωγραφιά του προσώπου του ήρωα από τους μαθητές.
- Όνομα, Ηλικία
- Ύψος, Βάρος,
- Ημερομηνία, τόπος γεννήσεως,
- Σχήμα προσώπου, χρώμα μαλλιών και ματιών
- Άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά
- Διεύθυνση - περιγραφή σπιτιού
- Βασικό χαρακτηριστικό προσωπικότητας
- Οικογένεια;
- Καλύτερος φίλος;
- Εχθροί και γιατί;
8. Λίμερικς Κατασκευάζουμε μικρά διασκεδαστικά ποιηματάκια με ή χωρίς νόημα (αναλυτικές οδηγίεςκαι παραδείγματα). Συνήθως αποτελούνται από πέντε στίχους που ομοιοκαταληκτούν με σειρά 1ος - 2ος - 5ος και 3ος - 4ος και έχουν συγκεκριμένο περιεχόμενο:
Ήταν ..............(κάποιος)
Ήταν ..............(κάποιος)
που .................(κάτι του συνέβαινε ή έκανε στη ζωή του κάτι ιδιαίτερο)
όμως...............(κάτι συνέβη που ίσως ανατρέπει την προηγούμενη κατάσταση)
και..................(καταλήγουμε σε μια νέα κατάσταση)
.......................(επαναλαμβάνουμε τον αρχικό στίχο προσθέτοντας κάποιο επίθετο)
